Τι αποκαλύπτουν οι έρευνες του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης για τις δωροδοκίες Ελλήνων χειρουργών

Τα Νέα | Χάρης Καρανίκας, Μάρθα Καίτανίδη

Το μεγάλο πάρτι με τα λαδώματα υλικών και τις προμήθειες γιατρών στην Ελλάδα αποκαλύπτουν οι έρευνες του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που πριν από λίγες ημέρες είχαν ως αποτέλεσμα ένα «συμβιβαστικό» πρόστιμο ύψους 22 εκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρεία που συνεργαζόταν με έλληνα διανομέα ο οποίος δωροδοκούσε χειρουργούς για να χρησιμοποιούν συγκεκριμένα ορθοπεδικά εξαρτήματα.

Από τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί στη δικογραφία προκύπτει ότι από το 1998 έως και το 2008 οι τρεις οφσόρ του έλληνα διανομέα έλαβαν 9,4 εκατομμύρια δολάρια για «προωθητικές ενέργειες», ενώ, σύμφωνα με την έρευνα των «ΝΕΩΝ», στο ίδιο χρονικό διάστημα τα κέρδη της εταιρείας του ξεπέρασαν τα 35 εκατομμύρια ευρώ. Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατούσε είναι το γεγονός ότι ο έλληνας διανομέας από το 1998 έως το 2000 κατάφερε να υπερδεκαπλασιάσει την κερδοφορία του.

Οκτώβριος 1999

Το ηλεκτρονικό μήνυμα από τον υπάλληλο της ελληνικής εταιρείας-διανομέα προς το αμερικανικό παράρτημα της Smith & Nephew (S&N), του κολοσσού στον τομέα ορθοπεδικών εξαρτημάτων, δεν αφήνει πολλά περιθώρια καθυστερήσεων: «Εχουμε πολλές εκκρεμείς πληρωμές προς χειρουργούς και θα εκτιμούσα τη βοήθειά σας αν τα χρήματα μπορούν να σταλούν στην εταιρεία 1 μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας το αργότερο». Η εταιρεία 1, όπως προέκυψε από τις πρόσφατες έρευνες της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του υπουργείου Δικαιοσύνης, ήταν οφσόρ και συνδεόταν με τον έλληνα διανομέα.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, έπειτα από σοβαρά ερωτήματα που προέκυψαν για τις πληρωμές προς την οφσόρ κατά τους εσωτερικούς ελέγχους της S&N, στελέχη του αμερικανικού παραρτήματος συναντήθηκαν με τους νομικούς συμβούλους. Από σημειώσεις των δικηγόρων προκύπτει ότι ο έλληνας διανομέας ελάμβανε χρήματα μέσω της οφσόρ που υποτίθεται ότι χρησιμοποιούνταν για την «υποστήριξη προωθητικών ενεργειών». Ωστόσο, αυτοί που του τα έδιναν δεν ελάμβαναν απολύτως καμία υπηρεσία ως αντάλλαγμα. Στην αγωγή της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς προς τη μητρική S&N αναφέρεται ότι οι σημειώσεις της συνάντησης ενός υψηλόβαθμου νομικού συμβούλου της εταιρείας επισήμαναν πως «ο διανομέας στην Ελλάδα πληρώνει τους γιατρούς για να χρησιμοποιούν τα προϊόντα μας».

^{Ταξίδι στις ΗΠΑ.}

Τον Φεβρουάριο του 2002 ο έλληνας διανομέας ταξίδεψε στο Μέμφις των ΗΠΑ, όπου έχει την έδρα του το αμερικανικό παράρτημα της S&N, και συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο της εταιρείας και άλλα στελέχη για να συζητήσουν σχετικά με τις προτεινόμενες μειώσεις στις πληρωμές προς την οφσόρ. Από το ηλεκτρονικό μήνυμα που έστειλε ο έλληνας διανομέας προς τον αντιπρόεδρο τον επόμενο μήνα προκύπτει ότι οι συζητήσεις κατά τη συνάντηση δεν κατέληξαν σε συγκεκριμένο συμπέρασμα. 

«Η προμήθεια δεν πρέπει να μειωθεί προς το παρόν, δεδομένου ότι ήδη δεν επαρκεί για την κάλυψη των ταμειακών αναγκών της εταιρείας μου στα σημερινά επίπεδα της αγοράς όσον αφορά τα "κίνητρα", καθώς οι κύριοι ανταγωνιστές πληρώνουν 30%-40% περισσότερα. Οπως σας εξήγησα στο Μέμφις (και κατά την επίσκεψή σας στην Αθήνα), χρειάζομαι οπωσδήποτε αυτά τα κεφάλαια για να προωθήσω τις πωλήσεις μου στους χειρουργούς, σε μια περίοδο που ο ανταγωνισμός προσφέρει σημαντικά υψηλότερα ποσοστά... Σε περίπτωση που δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο, παρακαλώ καταλάβετε ότι πληρώνω σε μετρητά αμέσως έπειτα από κάθε χειρουργείο», έγραφε ο έλληνας διανομέας. 

Από τις έρευνες προέκυψε ότι η οφσόρ χρησιμοποιούνταν εκτός από τη S&N και από άλλη εταιρεία για τη «μεταφορά χρηματικών κινήτρων» σε έλληνες γιατρούς. Σημειώνεται ότι ο έλληνας διανομέας παλαιότερα εξυπηρετούσε και την εταιρεία ορθοπεδικών εξαρτημάτων Depuy που ενεπλάκη σε υπόθεση πληρωμής γιατρών για να χρησιμοποιούν τα προϊόντα της. Οπως φαίνεται, οι δύο υποθέσεις συνδέονται - μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», κλιμάκιο του FBI που ερευνούσε τις δωροδοκίες είχε καλέσει για κατάθεση τον έλληνα διανομέα και ένα από τα στελέχη της Depuy στην Ελλάδα, χωρίς όμως να υπάρξει ανταπόκριση. Ωστόσο, οι ελληνικές Αρχές ανακάλυψαν αργότερα λίστα με ονόματα χειρουργών σε έφοδο στο σπίτι του στελέχους. 

Το 2004, όταν ο αντιπρόεδρος του αμερικανικού παραρτήματος της S&N παραιτήθηκε και έπειτα από ερωτήματα των φορολογικών Αρχών για τις πληρωμές «προωθητικών ενεργειών», στο παιχνίδι μπαίνει και άλλη οφσόρ που συνδεόταν με τον έλληνα διανομέα. Τα παραρτήματα της S&N από το 2005 πωλούσαν εξαρτήματα σε αυτή την οφσόρ με έκπτωση και αυτή τα μεταπωλούσε στον έλληνα διανομέα σε υψηλότερη τιμή. Μέρος των εσόδων της οφσόρ από τη διαφορά των τιμών αγοράς και πώλησης επίσης χρησιμοποιούνταν, σύμφωνα με την αγωγή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, για δωροδοκίες γιατρών. 

Τον Μάιο του 2005 ο έλληνας διανομέας συναντήθηκε με εκπρόσωπο του αμερικανικού παραρτήματος της S&N και ενημερώθηκε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η κατάσταση με τα λαδώματα και ότι θα πρέπει να παρέχει στην εταιρεία ένα πλάνο «προωθητικών ενεργειών». «Δεν έγιναν κάποιες περαιτέρω ενέργειες που να διασφαλίζουν ότι ο έλληνας διανομέας δεν πραγματοποιούσε πληρωμές σε γιατρούς του Δημοσίου στην Ελλάδα», αναφέρεται στη δικογραφία. Από εκείνη την περίοδο, τα κέρδη του έλληνα διανομέα εκτοξεύονται σε ποσά άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως.