Σημαντική
μείωση παρουσίασε την τελευταία τριετία η εγχώρια αγορά ιατροτεχνολογικών
προϊόντων, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση των ζημιών. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα
κλαδικής μελέτης της ICAP, το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων επηρέασε σε μεγάλο
βαθμό την χρηματοοικονομική εικόνα του κλάδου το 2011.
Ο κλάδος των
ιατροτεχνολογικών προϊόντων καλύπτει μια ευρύτατη γκάμα ειδών και περιλαμβάνει
από προϊόντα μιας χρήσης (π.χ. επίδεσμοι, γάζες κλπ.) μέχρι μηχανήματα υψηλής
τεχνολογίας (π.χ. μαγνητικοί και αξονικοί τομογράφοι κλπ.). Η συγκεκριμένη
αγορά η οποία εμφάνιζε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μέχρι το 2009, ενώ έντονη
υποχώρηση παρατηρείται το διάστημα 2010-2012. Όπως αναφέρεται στην μελέτη, ο
κλάδος αποτελείται από μεγάλο αριθμό εισαγωγικών και περιορισμένο αριθμό
παραγωγικών επιχειρήσεων.
Η ζήτηση των εξεταζόμενων προϊόντων προέρχεται κυρίως
από τα κρατικά και ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα, τα ιδιωτικά διαγνωστικά
κέντρα, τα εργαστήρια, τα ιατρεία κλπ. Επίσης, για ορισμένες κατηγορίες
προϊόντων η ζήτηση προέρχεται άμεσα από τους τελικούς χρήστες. Αναφερόμενη στην
εξέλιξη και διάρθρωση της αγοράς, η Διευθύντρια Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών
της ICAP Group, κ. Σταματίνα Παντελαίου, αναφέρει ότι η εγχώρια αγορά
ιατροτεχνολογικών προϊόντων παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά την
περίοδο 1995-2009, σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12,3%. Ωστόσο την
περίοδο 2010-2012 η αγορά κατέγραψε μείωση κατά 39%. Ο δημόσιος τομέας απορροφά
διαχρονικά το μεγαλύτερο ποσοστό της εγχώριας αγοράς και σύμφωνα με εκτιμήσεις
υπολογίζεται στο 70% τα τελευταία χρόνια, έναντι 30% του ιδιωτικού.
Αναφορικά
με την κατανομή της συνολικής αγοράς ιατροτεχνολογικών προϊόντων, εκτιμάται ότι
το μεγαλύτερο μερίδιο καλύπτεται από τις κατηγορίες των “In Vitro” διαγνωστικών
αντιδραστηρίων και αναλυτών, του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού και των
ορθοπεδικών ειδών. Συνολικά οι τρεις αυτές κατηγορίες κάλυψαν το 47% της αγοράς
για το 2011 Τα τελευταία έτη οι διάφορες παρεμβάσεις για τη μείωση των δημοσίων
δαπανών υγείας (όπως η διενέργεια κεντρικών διαγωνισμών, η δημιουργία του
ΕΟΠΥΥ, η λειτουργία του παρατηρητηρίου τιμών, η μείωση των τιμών), επηρέασαν σε
σημαντικό την εξέλιξη των πωλήσεων των εταιρειών του κλάδου.
Επίσης, οι μεγάλες
καθυστερήσεις πληρωμών από πλευράς δημοσίου, δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα
ρευστότητας σε ορισμένες εταιρείες. Περαιτέρω ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για
τον κλάδο ήταν το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων στο PSI, καθώς συμπεριλήφθησαν
σε αυτό και τα ομόλογα με τα οποία είχαν εξοφληθεί οι εταιρείες του κλάδου για
τα χρέη των νοσοκομείων του ΕΣΥ της περιόδου 2007-2009.
Οι παραπάνω εξελίξεις,
έχουν δημιουργήσει ανακατατάξεις και έντονη κινητικότητα στον κλάδο τα
τελευταία έτη. Ορισμένες εταιρείες έχουν αναγκαστεί να περιορίσουν σημαντικά
τις δραστηριότητές τους, ή και να τεθούν εκτός αγοράς, λόγω των σημαντικών
προβλημάτων ρευστότητας που αντιμετώπισαν. Κάποιες πολυεθνικές εταιρείες
επέλεξαν να μην έχουν αυτόνομη παρουσία και αποχώρησαν από την ελληνική αγορά,
ενώ ανακατατάξεις παρατηρούνται και σε ότι αφορά τα προϊόντα και τους οίκους
που εμπορεύονται κάποιες εταιρείες. Στα πλαίσια της μελέτης πραγματοποιήθηκε
επίσης εκτεταμένη χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων του κλάδου βάσει
επιλεγμένων αριθμοδεικτών.
Επίσης, συνετάχθη ομαδοποιημένος ισολογισμός βάσει
αντιπροσωπευτικού δείγματος εταιρειών. Με βάση τον ομαδοποιημένο ισολογισμό από
δείγμα 120 επιχειρήσεων (εισαγωγικών και παραγωγικών) ιατροτεχνολογικών
προϊόντων, παρατηρείται ότι το σύνολο του ενεργητικού τους μειώθηκε κατά 20,5%
το 2011/10. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων του δείγματος
παρουσίασαν κατακόρυφη υποχώρηση κατά 41,4%.
Οι συνολικές πωλήσεις τους
μειώθηκαν κατά 20,1% και τα μικτά κέρδη κατά 20,3%. Το γεγονός αυτό, σε
συνδυασμό με την αύξηση των χρηματοοικονομικών δαπανών, είχε ως αποτέλεσμα την
εμφάνιση αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος το 2011. Τα παραπάνω, σε
συνδυασμό με την αύξηση των μη λειτουργικών εξόδων οδήγησαν στη δραστική
επιδείνωση του ζημιογόνου αποτελέσματος (κατά 200 εκατ.). Αξίζει να σημειωθεί
ότι μόνο 49 από τις 120 εταιρείες ήταν κερδοφόρες το 2011.